Finansal anlamda çok sayıda teşviğin ve avantajın sağlandığı serbest ticaret bölgelerine e-fatura keserken işletmelerin kafalarında karışıklık olabiliyor. Bu yazımızda serbest bölgeye e-fatura kesilmesi hakkındaki soru işaretlerini gidermeye çalışacağız. Peki serbest bölge nedir? Bu ticaret bölgeleri, ülkelerin dış ticaret süreçlerini hızlandıran, artıran ve kolaylaştıran bir uygulamadır. Bu bölgeler içinde bulunduğu ülkenin gümrük sınırlarına dahil değildir ve yatırımı teşvik etmek amacıyla kurulurlar. İlgili bölgeler ülkelere belirli dış ticaret avantajları sağlasalar da bunun karşılığında çok sayıda muafiyette bulunurlar. Kota, tarife, vergi gibi ticari engeller bu bölgelerde olmaz ve dış ticaret aktörlerini cezbedecek teşvikler uygulanır. Bunun sebebi, söz konusu bölgelerin bir ülke sınırları içerisinde olmasına rağmen, o ülkenin gümrük bölgesi dışında tutulması ve dolayısıyla da bürokratik zorunlulukların olmamasıdır.
Serbest Bölge Muafiyetleri
Dijitalleşen dünyada serbest bölgelerin muafiyetleri farklılıklar gösterebilir. Genel olarak Türkiye’deki bu bölgelerin dış ticaret aktörlerine sağladığı avantajlar şunlardır:
- Gümrük vergisi ve benzeri vergilerden tamamen muaf olma.
- Üretim faaliyeti gösteren işletmeler için kurumlar vergisinden tamamen muaf olma.
- Özel tüketim vergisi ve KDV’den tamamen muaf olma.
- Evraklardan alınan damga vergisinden tamamen muaf olma.
- İnşaat, proje, izin, onay ve iskan gibi süreçlerde KDV’den muaf olma.
- Mülk alırken ya da satarken tapu harcından muaf olma.
- Bu bölgeden elde edilen karları hiçbir engel olmadan yurt dışına ya da ülke içine gönderebilme, sokabilme.
- Tamamı yurt dışına olmak kaydıyla, bu bölgelerden verilecek lojistik hizmetlere %100 gelir ve kurumlar vergisi muafiyeti.
- Ürünlerin sınırsız süre bu bölgede tutulabilmesi serbestliği.
- Bu bölgede üretim yapan işletmelerin FOB bedeli yani fabrikadan liman gümrüğüne kadar olan taşıma masrafları, liman masrafları bedelinin en az %85’ini ihraç eden şirketler çalışan maaşlarından alınan gelir vergisinden muaf tutulurlar.
Serbest Bölgeye E-Fatura Keserken Dikkat Edilmesi Gerekenler
E-faturaya geçiş zorunluluğu kapsamında serbest bölgede dikkat edilmesi gerekenler içerisinde en önemli olanları, bu bölgeye mahsus farklılıklarla ilgili olanlardır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, eğer gümrük çıkış beyannamesi ekinde düzenli bir faturaysa e-ihracat faturası, söz konusu bölge işlem formu gibi başka bir belge ekinde kullanılacak bir faturaysa klasik e-fatura kesilir. Söz konusu bölgeye e-fatura kesileceği zaman:
- Alıcı taraf e-fatura mükellefiyse e-fatura.
- Alıcı taraf e-fatura uygulamasına geçiş yapmamış ve gönderici taraf e-arşiv mükellefiyse e-arşiv fatura.
- Her iki durum da söz konusu değilse matbu fatura kesilmelidir.
Yukarıdaki bölgeler için düzenlenecek e-ihracat faturasında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın vergi kimlik numarası seçilir, iletilir ve alıcıya giden diğer fatura üzerinde gümrük çıkış beyannamesi ekindeki gibi bölge işlem formu hazırlanır. Dış ticaret yapılan süreçlerde gümrük mevzuatına göre hazırlanan ve ilgili ihracatçı birliğince onaylanan gümrük idaresine sunulan gümrük çıkış beyannamesi hazırlanması da mühimdir. Alıcı tarafın e-fatura zorunluluğu uygulamasına dahil olmaması halinde, daha önce de bahsettiğimiz gibi e-arşiv fatura kesilmelidir.
Serbest Bölge İçin Fatura Kesme İşlemleri
Genel olarak serbest ticaret bölgelerinde fatura kesme işlemleri şu süreçlerden oluşmaktadır:
- Bölgede faaliyet gösteren işletmeler, fatura kesme sürecinde ilk olarak ilgili bölge yöneticilerini bilgilendirmelilerdir. Böylece bölgeye özgü prosedürler ve gereklilikler öğrenilebilir.
- Fatura, işlem detayları, satıcı ve alıcı bilgileri, ürün ya da hizmet açıklamaları gibi temel bilgiler, söz konusu bölge e-faturası içerisinde yer almalıdır. Öte yandan, bölge içinde faaliyet gösteren işletmenin özel durumları da göz önünde bulundurulmalıdır.
- Faturaların benzersiz bir numarası muhakkak olur. Bu bölge yöneticileri, fatura numarası ve seri konusunda belli başlı kurallar oluşturmuş olabilir. Bu kurallar muhakkak dikkate alınmalıdır.
- Fatura, belirli bir formatta düzenlenmelidir. Daha sonra bu bölge yönetimince belirlenen süre boyunca da saklanmalıdır.
- Bu bölge içerisinde gümrük ve diğer kontroller esnasında faturalar da denetlenebilir. Dolayısıyla, ilgili belgelerin doğru ve eksiksiz olması konusunda titiz olunmalıdır.
- İlgili bölgeler vergi ve ödemelere dair özel düzenlemelere sahip olabilir. Yukarıda Türkiye’deki bu bölgelerde genel olarak kullanılan muafiyetlerden bahsetmiştik. Ancak diğer ülkelerde fatura kesme işlemi esnasında vergi ve diğer ödemeler iyi hesaplanmalı ve kusursuz süreç yönetimi yapılmalıdır.
- Bu bölgelerde kesilen faturalar, ilgili diğer belgelerle birlikte sunulmalıdır.
İlgili bölgeye fatura kesilmesi esnasında, içerisinde bulunan ülkenin farklılık gösteren kuralları olduğu unutulmamalıdır. Bu yüzden serbest ticaret bölgesinde iş yapacak işletmelerin, ilgili yerlerin yönetimi veya danışmanları tarafından bilgilendirilmesi gerekmektedir.
Tam İstisna Kapsamına Girenler
Tam istisna kapsamına girenler, serbest bölgelerde faaliyet gösteren ve belirli kriterlere uyan işletmelerdir. Bu işletmeler, genellikle ihracat ağırlıklı faaliyetlerde bulunur ve yurt dışına mal satışı gerçekleştirirler. Ayrıca işletmeler serbest ticaret bölgelerinde üretim yaparak ithalat ve ihracat işlemlerinde vergi muafiyetlerinden faydalanırlar. Tam istisna kapsamına giren işletmeler, serbest ticaret bölgelerinin ekonomik dinamizmine önemli katkılarda bulunarak uluslararası ticaretin canlanmasına destek olurlar.
Kısmi İstisna Kapsamına Girenler
Kısmi istisna kapsamına giren işletmeler, genellikle yarı mamul üretimi, montaj veya lojistik gibi alanlarda faaliyet gösterirler. Serbest bölge içinde yaptıkları üretim veya işlemlerde belirli vergi avantajlarından faydalanabilirler. Bununla birlikte, kısmi istisna kapsamındaki işletmelerin faaliyet alanları ve vergi muafiyetleri, tam istisna kapsamındakilere göre daha sınırlı olabilir. Bu işletmeler, serbest ticaret bölgelerin sunduğu altyapı ve ticaret kolaylıklarından yararlanarak uluslararası ticarette rekabet avantajı elde ederler.
Serbest Bölgelerdeki Firmaların İhracatları E-Fatura Kapsamına Girecek mi?
Günümüzde serbest bölgelere yapılacak ihracatlar için e-fatura ihracat beyannamesi ile birlikte kesilir ve sunulur. Ancak bölgeden çıkış yapacak ürünler için e-fatura zorunluluğu söz konusu değildir. Bunun sebebi bölgede ihracat beyannamesi kesilmesine gerek olmamasıdır. Bu bölgelerde hazırlanan beyannameler daha çok transit beyannamesi olarak bilinmektedir.
Serbest ticaret bölgesinde faaliyet gösteren işletmelerin ihracat yaptıkları mallar kimi zaman geri iade edilebilir. Böyle durumlarda Katma Değer Vergisi Kanunu madde 16 devreye girer. Madde 16, vergiden muaf tutulan mal ve hizmetlerin ithalatını kapsar. Ayrıca geçici ithalat, hariçte işleme rejimleri ve geri gelen eşyaya ilişkin gümrük vergisi muafiyetlerini içerir. İhraç edilen ancak daha sonra geri getirilen eşyanın ithalatında, ihracat muafiyetinden yararlanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi gereklidir. Gümrük kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri de bu kapsamdadır.
Serbest Bölgeye KDV’li E-Fatura Kesilir mi?
Türkiye’de söz konusu bölgeye satış yapılması, ihracat olarak kabul edilir ve KDV kapsamı dışında istisna olarak görülür. Bölge kurallarının çalıştığı mal teslimatlarında KDV’den muafiyet söz konusu olur. Türkiye’deki bu bölgeler her ne kadar Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde olsa da, Gümrük Bölgesi’nden dışarıda kabul edilir. Yani fiziksel olarak ilgili bölgede yer alan ürünler, oranın hükümlerine bağlıdır ve KDV muafiyeti oluşur. Peki serbest bölgeye KDV’siz fatura nasıl kesilir? Ürün ya da hizmetten bağımsız olarak, bu bölgelere kesilen faturalar KDV muafiyetine sahip olduğu için KDV’nin 0 gözüktüğü bir fatura kesilmelidir. Bunu yapabilmek için KDV istisna kodlarından faydalanılır. DİA üzerinden söz konusu bölgeye KDV’siz fatura kesebilmek için 301 kodlu istisna seçiminin yapılması, KDV’yi sıfıra çekecektir. Başka bir işlem yapmaya gerek yoktur.
E-faturaya geçiş zorunluluğu kapsamındaysanız ve Türkiye’nin en gelişmiş bulut ERP programı DİA hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıda yer alan formu doldurun! Ekiplerimiz sizinle en kısa sürede iletişime geçsin.
Önceki yazımıza https://www.efaturazorunlulugu.com/e-fatura-nasil-iptal-edilir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
